Korkularınız nelerdir?
Bu korkular hayatınızı nasıl etkiliyor?
Her şeyden önce belirtmek gerekir ki korku yaşamımız için gerekli olan bir duygu halidir. Uzmanlara göre korku sağlıklıdır ve insanın hayatta kalmasına yardımcı olur. Hemen bunun nedeni sorulabilir. Cevap basit: Eğer hiç korkunuz olmasaydı bir uçurumdan amaçsızca atlayabilir, bir arabanın üstünüzden geçerken neler olabileceğini merak edebilir ve arabanın altına atlayabilirdiniz ya da normalde korkunuzdan asla karşısında duramayacağınız bir yırtıcı hayvana kafa tutabilirdiniz. Hayati önemi de aslında tam buradan kaynaklanır.
Korku her canlıda bulunan bir duygudur. Yani, korkunun evrensel bir duygu olduğunu söyleyebiliriz. Korku bazı kişilerde fizyolojik olarak titreme, heyecanlanma, kan basıncının yükselmesi ile kendisini gösterirken kimisinde de donakalma şeklinde gösterir. Fakat bu belirtiler korkunun türüne göre değişir. Bazen gerçekten var olan şeylerden korkarız. Örneğin bir aslan ya da zehirli bir yılandan. Bazen ise var olmayan, tamamen bizim hayal gücümüze bağlı olarak oluşan korkularımız vardır. Örneğin sanrılar ya da “ya şöyle olursa…” ile başlayıp sonunu alamadığımız gelecek korkuları…
Korku genel olarak bir konu ile bağlantılı olarak ortaya çıkar. Ölüm korkusu, uçak korkusu, yalnızlık korkusu yükseklik korkusu, gelecek korkusu gibi. Bu örneklerden de anlayacağımız üzere korku aslında bir belirsizlik, kayıp, tehdit ya da zarar alma veya verme gibi kaygılardan dolayı oluşur. Aslında Davranışçı Kurama göre korku, öğrenilen bir duygudur. Ya birini örnek alırız, bir şeylerden korkarız ya da bir şeye karşı koşullanıp öyle korkarız. Ama tabii ki bu varsayım her durum için geçerli değildir.
Eğer korku düzeyi kişinin günlük hayatını aksatacak kadar yüksek oranda tehlike arz etmiyorsa faydalı bir duygudur. Çünkü insan korktuğu, kaçındığı konuya alternatif çözümler üretecektir. Bu da onun düşünme biçimine oldukça faydalı olacaktır. İzlediğiniz belgesellerdeki ceylanları bir düşünün nasıl tetikte beklerler değil mi? Yani aslında kişi makul bir seviyede bir korku hissine sahip olmalıdır. Eğer korku hali aşırılık arz ediyorsa ve kişinin yaşamını olumsuz anlamda etkiliyorsa örneğin sokağa çıkamama ya da topluma karışamayacak kadar yoğun olan korkulara sahipse kişi, bu durumda mutlaka bir uzman tarafından yardım almalıdır.
Korkuların Sınıflandırması
Her korku aynı özelliği göstermez. Bu yüzden bunların sınıflandırılması daha doğru olacaktır.
Korkuların tıbbi açıdan üç büyük kategorisi vardır:
1. Korku bozukluğu: genel korku, herhangi bir olguya bağlı olmayan korku.
Korku belirtilerinin uzun bir süre devamlı olarak ortaya çıkması halinde genel bir bozukluktan söz edilebilir. Belirti olarak:
- Kaygılar: gergin his hali, heyecanlı olma, belli bir olguya konsantre olamama, sürekli bir tedirgin olma hali
- Motorik gerginlik: örneğin titreme, kaslarda gerginlik hissetme, sakin olunamama
- Aşırı vejetatif (kontrol dışı) reaksiyonlar
2. Panik bozukluğu: tek başına seyredebilir veya alan korkusu ( agorafobi) ile birlikte de olabilir.
3. Fobik bozukluk: belli bir nesneye ve duruma bağlı olarak gelişebilir.
